Steendijker Kluizen

Fotograaf: Nel Wilkes

Kunstwerk van de maand: December 2022

Sander Rood

1973

Monumentaal kunstenaar

Een kunstwerk uit 1999, bestaande uit vier voormalige ronde putdeksels, opengeklapt, die groen gespoten en met twee opgelaste bouten en een draaiwiel het uiterlijk kregen van kluisdeuren. De openingen zitten in de straatbodem verankerd en werden met tuingrond gevuld. In elke kluis werd een boom geplant. De kluizen zijn te vinden op twee speelpleinen: bij school De Westhoek, bij de Ichtusschool, op de Zeemandreef en op de Einthovendreef.

Maassluis heeft in 1961 de Steendijkpolder bestemd voor woningbouw. Maar delen van de polder lagen erg laag. Omdat er in die tijd nog geen dijk op deltahoogte was, moest de grond voor de Drevenbuurt flink worden opgehoogd. Dat gebeurde in 1962-1964 met havenslib uit Rotterdam. In de tien jaar dat de grond lag in te klinken, werden er onder andere spruiten geteeld. Ze groeiden door de vruchtbare slib letterlijk als kool, ze werden bizar groot. Na 1974 begon de bouw van de Drevenbuurt. In 1983 verschenen de eerste berichten over wat later de ‘gifaffaire’ zou heten. De huizen bleken op zeer verontreinigde grond gebouwd te zijn. In de jaren ’90 volgde sanering van de grond onder de huizen. Op drie plaatsen in de wijk zijn daarna ter herinnering de putdeksels geplaatst als kunstwerk, waaruit een gezonde boom groeit. ‘Van putdeksels waaronder een en al smerigheid naar kluisdeuren van een te koesteren bodemschat’, schrijft Chrit Wilshaus in het boek Beelden van Maassluis.

Briljant kunstenaar Sander Rood studeerde aan de Koninklijke Academie in Den Haag. Zijn voorkeur ging uit naar het uitvoeren van opdrachten in de openbare ruimte, omdat hij dan heel direct interacties tot stand kon brengen met het publiek. Op basis van vertrouwde vormen en kleuren kwam hij uit bij kunst die ontregelt of ontspoort. Het werk van Sander gaat over de (verstoorde) relatie tussen de mens en zijn omgeving. Menigeen zal zijn locatie-gebonden ingrepen in eerste instantie nauwelijks als kunst ervaren. Ze zijn ‘net echt’.

Sander overleed in 2009 in Rio de Janeiro (Brazilië). Hij is slechts 36 jaar geworden. Sander heeft in zijn korte leven met zijn vele geniale kunstwerken grote indruk op de mensen gemaakt. ‘Het scheppen van verwarring in de openbare ruimte is iets wat ik graag doe. Zo hoeft de medemens namelijk geen gevaar te lopen om in te dutten in het leven van alledag.’

Sander heeft een rijk en uitgebreid oeuvre gecreëerd. Zijn werk kenmerkt zich door inventiviteit en humor. Het gaat vooral over de haat/liefdeverhouding tussen cultuur en natuur. Sander probeerde de toeschouwer te laten deelnemen aan, of een deel te maken van zijn kunstwerken. Op de schoolpleinen in de Drevenbuurt lijkt dat opnieuw goed gelukt.

2 oktober 2022
Jacques Visker, HVM

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Het vierdelige kunstwerk Steendijker Kluizen is mij nog nooit in zijn geheel opgevallen. Dat vind ik het interessant maken, want wat zeggen de vier kunstwerken mij dan ook als geheel? Als grote liefhebber van surrealistische kunst ben ik gelijk geboeid omdat een kluis juist iets doet afsluiten, terwijl je op de vier plaatsen met een boomspiegel te maken krijgt. Wanneer de kluizen iets bijzonders beoogden te bewaren, dan zijn de bomen daarin een ware verrassing! Wat mij een gevoel van humor geeft, is dat twee kluizen deel zijn van speelgelegenheid. Leuk zo de fantasie te prikkelen! Alle vier de plaatsen nodigen mij ook uit het kunstwerk beter te bekijken. De geopende kluizen doen het leven ontmoeten, wat het klassieke beeld van ‘een kluis die iets waardevols bergt’ meer dan bekrachtigt.
André Bruijn

-Een beetje humor in de kunst is altijd goed. Deze kluizen vormen hiervoor een mooi voorbeeld. Je vraagt je af hoe het kan. Putten waar een boom uit groeit. Erg leuk.
Chris Zweers

-Wat een grappig kunstwerk! Zo grappig hoe die boom uit de kluis lijkt te komen. Het herinnert mij eraan dat onze natuur kostbaar is. En willen we er in de toekomst van blijven genieten, dat we er dan voorzichtig mee moeten omspringen. Bovendien fleurt het kunstwerk het schoolplein op. Top!
Janneke Noordermeer

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

Na lang zoeken zijn het dus zoals ik het zie “Speeltoestellen”.  Ben benieuwd wat de gedachte is achter de bomen die erin geplant zijn. In twee gevallen ziet het er als een opstakel uit, zoals de Kluis in de aardebak bij de Zeemandreef en de Kluis die direct naast een autoparkeerplaats en tegenover een voordeur van een woning  aan de Einthovendreef staat.
Willy Minderhoud

In de buurt van de Stenendijk o.a. op het schoolpleintje van het Ichtusschooltje en de Westhoek staan de Steendijker Kluizen.

We zien een soort extra dikke putdeksels die uitgevoerd zijn als een kluisdeur in een mooie aansprekende kleur.

Ik vind het zeker voor de kinderen leerzaam en een leuk idee, de dikke deuren en de naam Kluisdeuren hebben ook voor hun natuurlijk iets spannends in zich.

Leuk en op de juiste locaties neergezet.
Henk v d Hoek

Vier gekleurde kluisdeuren als putdeksels die openstaan waar een boompje uit groeit.

Mooie vondst, als het tenminste wil aangeven dat bomen heel waardevol zijn voor de mens. Vrolijk gekleurd uitgevoerd, een leuke mindset die je aan het denken zet.

Over 100 jaar zijn de randen waarschijnlijk vergroeid in de boom.
Rolf de Bakker

-Tja, wat zijn dit nu voor een spannende vormen?

Al zo vaak te zien: een neus in de vorm van… en dan twee rondjes erboven als ogen.

Voor een schoolplein moet je toch echt iets uitdagenders verzinnen.

Vraag de leerlingen van de scholen zelf een kluisdeksel te ontwerpen!

Daar komen vast superleuke dingen uit, Gewoon eroverheen laten bevestigen.
Friedie Kloen