De Levenscyclus

Fotograaf: Nel Wilkes

Kunstwerk van de maand: Juni 2022

Szpisják Pál

1961

Pásztó, Hongarije

Beeldend kunstenaar, schilder

Bronnen

Stedenband Hatvan-Maassluis 25 jaar, David van der Houwen, HVM, themaboekje september 2017
Brochure over Szpisják Pál, Zoltán Vécsi Nagy, Hongarije, z.j.
Informatie van Szpisják Pál, via mevrouw Györgyi Duller Vermesi, Maassluis
https://maassluis24.nl/nl/nieuws/nieuws/beelden-parkhof-gerestaureerd-en-teruggeplaatst/11639

Ze staan sinds 2003 in het park tussen de flatgebouwen van Mozartlaan en Van Beethovenlaan, achter wooncomplex Parkhof. Vier meer dan manshoge eiken beelden die samen een beeldengroep vormen, De Levenscyclus. Een vrouw, een duivel en twee gestileerde palen met een vogel en een lotusbloem erop. Ieder beeld stelt een van de elementen voor: water, vuur, lucht en aarde. Pál (zijn voornaam) beitelde ze uit de stam van een 90 jaar oude eik uit het Matragebergte in Hongarije.

Pál wist al vroeg dat hij beeldend kunstenaar wilde worden. Hij leerde het van zijn grote voorbeeld, zijn kunstleraar op de basisschool. In het voortgezet onderwijs kreeg hij jaren les van een bekend kunstschilder. Pál werd kunstleraar in het onderwijs en combineert dat sindsdien met zijn kunstenaarschap. Hij is in Hongarije overal bekend, in heel het land staan zijn beelden in de buitenruimte. Kunsthistoricus Zoltán Vécsi Nagy beschrijft Pál als een visionair. In zijn vrije werk, schilderijen en standbeelden, spelen visioenen een rol. Hout, steen, brons en kunststoffen bieden hem de mogelijkheden om zijn dromen en creatieve intenties om te zetten in zijn eigen individuele kunst. Zijn meest karakteristieke beelden maakt hij uit kromme, knoestige wortels en geblakerde, door de bliksem getroffen boomstronken, in felle kleuren beschilderd, deels glanzend gebronsd, expressionistisch, abstract en visioenen verbeeldend. Vaak hebben zijn sculpturen een relatie met de Bijbel of de mythologie, maar vooral verbeelden ze Páls persoonlijke droombeelden.

Bij werk in opdracht houdt Pál rekening met de wensen van zijn klanten. Dan gaat hij in zijn kunstwerk wel uit van zijn fantasie maar gebruikt traditionele werkvormen. Hij maakt dan conventioneel werk en uit zich vooral in de stijlen en vormen van de traditionele beeldhouw- en schilderkunst.

Van beide uitingsvormen hebben wij werk van Pál in Maassluis. De Levenscyclus is typerend voor zijn vrije werk, net als zijn grote standbeeld De Verzoening in de leeszaal van onze bibliotheek. Totaal anders is zijn plaquette op de Stadhuiskade bij de boeg van de Furie. Bij dit werk in opdracht toont Pál vooral zijn ambachtelijk vakmanschap in de bronzen uitbeelding van Jan de Hartog, de Furie en de Nederlandse kustlijn.

Hoe de eiken boomstam van De Levenscyclus uit het Hongaarse Matrawoud terecht kwam in een Maassluis’ park is een verhaal apart. Het avontuur begint in 1997 met een kunstestafette en gaat via noodweer op een berghelling, een rituele bijl, scheepstransport en verstoorde dromen over een eerste paal op Het Balkon stilletjes ten onder met een lig-in-de-weg op onze gemeentewerf. De kop was er toen al afgezaagd; die zou later De Verzoening in de bibliotheek worden. Maar wat doe je met een stam die nooit de eerste paal zal worden? Die rijd je terug naar Hongarije, bekvecht ‘m de grens over en vraagt kunstenaar Pál om er een beeldengroep van te maken. Voor in het park. Lees alles over de reizende eik in Stedenband Hatvan-Maassluis 25 jaar.

In 2018 werden de beelden gerepareerd en gerestaureerd.

22-02-2022
Jacques Visker, HVM

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Ze zien duidelijk dat het vier beelden zijn die alle iets uitbeelden, een roos, een mevrouw (met tieten) een vogel en een gemene elf. De elf vinden ze een beetje eng. Ze vinden het knap dat iemand dat allemaal heeft gemaakt met hout. Maar ze vinden het allebei minder mooi dan Dag en Nacht want dit kunstwerk heeft veel minder kleuren.
Elize en Thijs (9 en 7 jaar)

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Het kunstwerk De Levenscyclus (beelden van Hatvan) biedt een rijkdom aan culturele gedachten over de zusterstad van Maassluis. Ik houd van die aandacht voor de culturele diversiteit. Dieren, mens, vogel, bloem, stevigheid, versierd hout, dans, vliegen, stevig staan en open hart. Ik kan ernaar blijven kijken zonder dat het mij verwart! Ik vind het mooi dat het kunstwerk even ruimtelijk is als het groen in deze woonomgeving. Ook staat het als het ware beschut, bij de nabij staande boom. Dat is ook het gevoel dat je als zustersteden wilt overbrengen en delen. Enige ‘beschutting’! Enerverend dát, maar ook de diversiteit die een dergelijk contact inhoudt, op deze wijze uit te drukken. Het werk geeft je als het ware ook een hand, omdat het ambachtelijk gerealiseerd is. Daardoor kan ik mij de prettige warmte proberen voor te stellen die bij een goede relatie hoort!
André Bruijn

-Een mooi stel beelden als uiting van een cultureel uitwisselingsproject met onze zusterstad Hatvan. (Al staat dit nu op een laag pitje) Ik weet niet of er een bordje bijstaat. Als dit niet het geval is, dan is dat zeker de moeite waard om uitleg te geven hieraan.
Chris Zweers

-Ik word blij van deze kunstwerken in het park. Regelmatig loop of fiets ik er voorbij en dan moet ik er toch even naar kijken. Het is een blikvanger zo midden in het park. Het doet mij een beetje denken aan sprookjes.
Janneke Noordermeer

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

De Levenscyclus (beelden van Hatvan) staat op een geweldige plek, doet mij denken aan indianen. Geen totempalen maar wel zoiets. Schitterend en goed van alle kanten te zien.
Willy Minderhoud

In het parkje bij de Mozartlaan/Parkhof staan enkele houten beelden geschonken naar aanleiding van de 25-jaar-stedenband tussen Hatvan en Maassluis.

Er schijnt een heel verhaal achter de vier eikenhouten beelden schuil te gaan waar de achteloze kijker natuurlijk niets van meekrijgt.

Die ziet alleen vier soort totempalen staan waar het parkje mee wordt opgeleukt.

De gemiddelde kijker zal zeggen leuk hoor maar er verder niet bij stilstaan.

En dat is precies zoals ik er ook naar kijk, mooi gemaakt en het staat leuk in het parkje.
Henk v d Hoek

Deze vind ik leuk, eigentijdse versies van totempalen, hout is altijd mooi materiaal omdat het blijft leven. Toegankelijk ook, de afbeeldingen zijn redelijk herkenbaar maar er blijft toch ruimte genoeg voor eigen interpretatie. Als de voorste een duivel is, is de achterste dan een engel? Maar het kan ook een kruisboog zijn. Genoeg om over te kunnen fantaseren, knap gedaan.
Rolf de Bakker

Vier mooie beelden op een hele mooie plek.

Een bijzonder verhaal ook van het materiaal waar het van gemaakt is, n.l. een boom uit Hongarije.

De boom heeft verschillende reizen gemaakt alvorens als vier beelden in het park te staan.

Ze zijn heel verschillend, maar toch heel harmonisch bij elkaar. Dat komt natuurlijk ook omdat het uit één boom is gemaakt. De kunstenaar heeft vleugels en armen aan de basisvorm vastgemaakt om de beelden ruimtelijker te maken. De stam had n.l. maar een bepaalde dikte. De beelden stralen ook warmte uit, maar dat komt door het materiaal hout.
Friedie Kloen