Koe en paard (koepaardbrug)

Fotograaf: Nel Wilkes

Kunstwerk van de maand: Juli 2023

Gerarda (‘Meik’) Rueter

1904

Beeldhouwer

Bronnen

Documentatie uit gemeentearchief Maassluis, cluster stad, team Cultuur
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerarda_Rueter
https://www.facebook.com/HVMaassluis
https://wos.nl/nieuws/artikel/bruggen-in-maassluis (redactie HVM, I. Vink)

De Koepaardbrug, deel van de Industrieweg over de Maassluise haven, werd in 1956 in gebruik genomen. Hij kreeg toen van ‘het stadhuis’ de naam Havenbrug. Maar in de Maassluise volksmond veranderde de naam al snel in Koe-Paard Brug, zoals zoveel dingen in de omgangstaal van de stad hernoemd worden. De gemeente bewoog hierin mee en stelde in 2007 dit vast als officiële naam, geschreven als Koepaardbrug. En zo staat het sindsdien op de naamborden aan de zijkant.

Boven die borden staan twee beelden van natuursteen, op een verhoging links en rechts aan de westkant. Aan de kant van de buitenhaven is het een beeld van een liggende koe. Met haar voorpoten houdt zij een wapenschild vast met daarop het symbool voor de handel, de Mercuriusstaf. Aan de kant van de binnenhaven is het beeld een liggend paard met op zijn schild het symbool van de scheepvaart, het anker. Handel en scheepvaart, beeltenissen dus voor de eeuwenlange hoofdmiddelen van bestaan in Maassluis.

Voor 1956 was er geen brugverbinding voor auto’s over de haven. Achter de gebouwen aan de Govert van Wijnkade, in de Kapelpolder tussen Keucheniusstraat en de rivier was er tot de jaren 1950 nog nauwelijks stadsbebouwing. Wel lag hier de Kippenbrug, waarover vooral werklui te voet over het water konden. De Koepaardbrug ontlastte het oude stadscentrum en maakte de nieuwe bedrijven langs de Industrieweg makkelijker bereikbaar.

De koe en het paard werden in 1958 naast de brug geplaatst. Gerarda Rueter hakte ze uit Franse kalksteen. Dat is een zachte steensoort die langzaamaan afslijt. Een “eindige steensoort”, volgens de directeur-kunsthistoricus van de firma die door de gemeente in de arm is genomen voor het onderhoud van de kunstwerken in de stad. De koe en het paard zijn dus vergankelijk. In 2014 meldt de kunsthistoricus: “Sinds 1958 niet noemenswaardig achteruit gegaan. In Franse kalksteen is het niet mogelijk glad te beeldhouwen, je blijft altijd het grove uitbreken van schelpjes zien. Het kunstwerk is altijd grof gebeeldhouwd. Uit vergelijking met foto’s uit de 60er jaren, 2007 en 2014 blijkt dat de beelden niet aan uitstraling hebben ingeboet.”

Gerarda zal deze steensoort bij het ontwerp ongetwijfeld goed gekend hebben. Zij was een dochter van een kunstenaarsechtpaar en een zus en een broer die eveneens kunstenaars waren. Voor haar opleiding bezocht zij de Kunstambachtsschool voor meisjes en van 1921 tot 1924 volgde zij lessen aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam. Zij studeerde van 1924 tot 1930 beeldhouwkunst aan de Amsterdamse Rijksacademie van beeldende kunsten. In 1929 won zij de zilveren medaille van de Prix de Rome voor beeldhouwkunst. In de jaren 50 was zij lid van De Zeester, een groep van Nederlandse kunstenaressen.

Gerarda werkte met de materialen brons, gips, steen, hout en terracotta aan figuurvoorstellingen, portretten en reliëfs voor particuliere verzamelaars en aan monumentale kunst voor de openbare ruimte. Zoals dus ook voor onze Koepaardbrug.

12 mei 2023,
Jacques Visker, HVM

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Het kunstwerk ‘Koe en Paard’ zie ik als klassiek omdat de beide werken op een heel natuurlijk wijze zijn opgenomen in het decor van de brug. En dat vind ik ook gelijk het sympathieke eraan. De Koepaardbrug blijft weliswaar het object ter plaatse maar het krijgt met de kunst op een subtiele manier extra elan. Zoals ik bij ieder kunstwerk word uitgenodigd beter te kijken naar fragmenten die het voor mij interessant maken, hebben zowel de Koe als het Paard iets dat de aandacht trekt. Namelijk een wapenschild tussen de voorpoten!
André Bruijn

-Heb nooit gesnapt waarom er boerderijdieren gebruikt zijn ter verfraaiing van een brug. Maar ze zijn er al zo lang dat dit ook wel went.
Chris Zweers

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

-Herkenbaar, iedere Maassluizer weet waar de koepaardbrug te vinden is.

Waarom er destijds gekozen is de brug te voorzien van een koe en een paard weet ik niet, maar het staat wel erg mooi en is een meerwaarde voor de brug.

Ook is de brug hier heel bekend en herkenbaar door geworden.

Ik ben er blij mee en vind het ook zeker mooi passen bij de brug.

Ik hoop dat ze er nog lang mogen blijven staan.
Henk v d Hoek

Koe paard brug. Brug tussen industrieweg en Havenplein.

Typisch na-oorlogse stijl, beetje sober gestileerd maar zeker fraai uitgevoerd. Het laat weinig aan de verbeelding over wat natuurlijk prima is. Niet alle kunst hoeft een diepere betekenis te hebben.
Rolf de Bakker