Stormkracht

Fotograaf: Nel Wilkes

Kunstwerk van de maand: Februari 2022

Friedie Kloen

1956

Wageningen

Beeldhouwer

Stormkracht is de beeltenis van een mensfiguur die op 6½ meter boven de waterlijn opklimt vanuit een paal in de Buitenhaven van Maassluis, bij het Havenplein. Het houten mensfiguur is ongeveer een meter groot en tuurt met de handen boven de ogen naar het water dat in de rivier naar zee stroomt en naar de zeedijk die een stormvloed moet keren.
De paal, een “vloedpaal”, werd op 1 februari 2003 onthuld ter herinnering aan de Watersnoodramp van 1953. Op de herdenkingszuil staan ook de eerdere rampen aangegeven waarmee Maassluis te kampen heeft gehad.

Friedie Kloen woont en werkt in Maassluis. Zij creëert beelden uit hout. “Het beeldhouwen is voor mij een wisselwerking met het hout; ik blijf hakken, vijlen en schuren tot er een harmonisch beeld ontstaat. Ik hou van de lichamelijke arbeid van het beeldhouwen en van de vonken en houtsnippers die ervan afvliegen. Hout is altijd mijn favoriete materiaal geweest. De vormen, structuur en kleur van het hout inspireren mij tot het maken van sculpturen die menselijke vormen en bewegingen laten zien. De vormen worden vereenvoudigd”. De laatste jaren gaat Friedie vooral uit van de vormen van het hout, zonder dat zij een figuratief beeld nastreeft. Een spannend proces dat tot abstract werk leidt.

Naast zelf kunstenaar te zijn stimuleert Friedie als vakleraar handvaardigheid ook anderen tot creatief en ontdekkend bezig zijn en zij geeft beeldhouwcursussen.

Maassluis ligt aan het Scheur, de plaatselijke naam voor de rivier die veel water uit de Rijn en de Maas naar zee voert. De stad ligt slechts 16 km landinwaarts en de Noordzee is een enorme trechter die van noord naar zuid tussen Brittannië en Noord Europa steeds smaller wordt. Bij een stormwind uit de noordwesthoek kan het zeewater meters hoger de rivier opgestuwd worden dan de normale, dagelijkse vloed. Dat leidde in de loop van de eeuwen in de stad soms tot ernstige overstromingen. Die worden op de vloedpaal vermeld. Wie het uitlegbord bij de paal leest ziet dat de stormvloeden telkens hoger werden en toenamen in frequentie. In 1953 ging het in Maassluis bijna fout. De vloed kwam tot minder dan een meter van de kruin van de zeedijk (Hoogstraat). Als het water daarover was gegaan zou een groot deel van de Randstad ondergelopen zijn. Sindsdien is ons land zich beter tegen de zee gaan beveiligen met de Deltawerken. Onderdeel daarvan in Maassluis is de nieuwe, hogere Deltadijk met de keersluis in de Buitenhaven.

Met het beeld Stormkracht laat Friedie ons een mens zien die uit de vloedpaal stapt om naar de zeewering te kijken. De mens tuurt over het water om te situatie te beoordelen en ziet dat het goed komt: de Deltawerken daar voor hem geven hem rust.

Het beeld uit 2003 werd gehouwen uit iepenhout. De elementen hadden sindsdien vrij spel en ondanks regelmatig onderhoud was na bijna 16 jaar vervanging van het kunstwerk noodzakelijk. Het hout was aangetast door zwammen en schimmel. Het Maassluise bedrijf VKN heeft van de mensfiguur door middel van 3D-scans een kunststofreplica kunnen maken. Daarna heeft Friedie met speciale verf de houtnerven op het beeld geschilderd. Hiermee heeft het de uitstraling van het oorspronkelijke werk. In januari 2019 werd de nieuwe mensfiguur op zijn plek gehesen: De waterschouwer. Zou hij symbool staan voor de nieuwe mens die weet van de klimaatverandering?

30-11-2021
Jacques Visker, HVM

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Ik vind persoonlijk een van de mooiste standbeelden van Maassluis het valt op en het is zo perfect gemaakt.
Pepijn (12 jaar)

-Ik vind het beetje apart en wel eng in de avond als je langsloopt en iets ziet glimmen.
Serra (14 jaar)

-Ik vind het wel een aparte maar wel mooie beeld ik dacht eerst het betekende iets met vrouwenrechten maar het heeft er niks mee te maken.
Tarek (16 jaar)

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Het beeld Stormkracht symboliseert vooral de beweging: een mens stapt uit de vloedpaal om het water in bedwang te houden. Hij tuurt over het water om te situatie te beoordelen en ziet dat het goed komt: de Deltawerken in de verte geven hem rust.

De vloedpaal is onthuld op 1 februari 2003 als monumentale en blijvende herinnering aan de Watersnoodramp van 1953.

Een mooi beeld, zeker ook omdat het de watersnoodramp in herinnering laat blijven. Informatieve kunst. In dit geval kan je met enige fantasie zien hoe hoog het water in 1953 heeft gestaan.
Chris Zweers

-Het kunstwerk Stormkracht maakt mij, door de hooggeplaatste figuur, duidelijk dat je het te verduren krijgt als het stormt. De dynamische gehurkte houding en de posities van de armen duiden dat er dan geen sprake kan zijn van een passieve houding. Ik vind de hand die het “op de uitkijk staan” uitdrukt daarom een extra subtiele keuze. Dit duidt actief te moeten zijn in een turbulente situatie.
André Bruijn 

-Ik vind dit beeld altijd heel verwachtingsvol vanwege de richting die het beeld opkijkt, richting het open water. Het doet me denken aan al die vissersvrouwen die vroeger wachtten op hun man. Ook vanwege de ronde vormen van het beeld en de gladde afwerking van het hout.
Marian de Jong

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

-Heel mooi te zien wat Maassluis is overkomen in 1953, iedereen die dit ziet is erg onder de indruk.

Ik als echt Maassluise heb daar natuurlijk heel veel verhalen en beelden van meegekregen.

De menspersoon in deze, kijkt richting Waterweg (het Scheur) en houdt de wacht om ons tijdig te waarschuwen mocht het ooit weer zo ver komen.
Willy Minderhoud

Ja wat moet ik hiervan zeggen, het valt mij meteen op dat het geen hout is jammer, een imitatiehouten beeld doet mij eigenlijk niet zoveel.

Ik zie een mensfiguur dat in de verte kijkt uitgevoerd in een hoogglans kunststof.

De naam in combinatie met de vloedpaal snap ik wel, maar de kunststofuitvoering vind ik niet geslaagd.

De vloedpaal eronder met het informatie bord vind ik veel interessanter.
Henk van den Hoek

Een beetje grappig beeld, koddig mannetje staande op een paal die uitkijkt over het water. Hij lijkt van hout. Eenvoudig gestileerd, hij staat tot z’n knieën in het water lijkt het wel. Ik begrijp de keuze van de blauwe kleur voor de paal, maar die kleuren komen op mij wat gedateerd over.
Hopelijk komt het water nooit meer tot die hoogste stand.
Rolf de Bakker