Kunstwerk van de Maand september: Abraham Kuyper

7 september 2024

Kunstwerk van de Maand september: Abraham Kuyper

Het Kunstwerk van de Maand september is ‘Abraham Kuyper’ van kunstenaar Frank Letterie. Bij de onthulling van het standbeeld van Dr. Abraham Kuyper in 2008 door premier Jan Peter Balkenende, sprak deze dat het beeld volgens de Kuyper-traditie tot stand was gekomen: ,,Na veel strijd, polemiek en zonder overheidssteun”.

Kuyper, geboren in 1837 in Maassluis, was een kerkleider, premier en oprichter van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het standbeeld is vervaardigd door beeldhouwer Frank Letterie en bevindt zich op het Marelplein.

Het plaatsen van het standbeeld ging niet onomstreden. Door de rol die Abraham Kuyper in zijn leven speelde, hoe hij dacht, sprak en handelde, kende Maassluis vele voorstanders, maar ook felle tegenstanders van zo’n beeld van Kuyper.

Hij werd in 1837 in Maassluis geboren, als domineeszoon, aan de Zuidvliet 11. Later zou die straat naar hem worden vernoemd als Doctor Kuyperkade. Bram was leergierig, intelligent en had een grote aanleg voor talen. Geboren in ‘de gegoede stand’ kon hij de hoogste studies gaan volgen. Hij werd theoloog, politicus en krantenuitgever. Hij was de oprichter van de Anti Revolutionaire Partij (een voorloper van de politieke partij CDA), hij was minister-president van 1901 – 1905 en hij werd de stichter van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij was een orthodox-protestants leider die voor de gewone man opkwam. Hij werd ‘de klokkenist der kleine luyden’ genoemd, hun spreekbuis. Hij zag en benoemde de politieke tegenstellingen tussen liberalen, socialisten en de groep van christelijke partijen. Dat benoemen deed hij in niet mis te verstane bewoordingen. Evenzo sprak hij zich uit over homoseksualiteit, vrouwenrechten, vakbondsstakingen en kinderarbeid. Dat verklaart de ambivalentie onder de stadsbewoners bij de komst van het beeld.

Door uit de plaatselijke politieke partijen van links tot rechts een lid op te nemen in het stichtingsbestuur en verder een heel effectieve lobby te voeren, bleek het uiteindelijk mogelijk om met een positief raadsbesluit een standbeeld in de stad te krijgen. De stichting richtte voor de aanschaf een fonds op, waardoor het beeld er met particuliere financiering kwam.

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

,,Ondanks dat het brons een grof oppervlak heeft, is er zorg besteed aan details. Zo is met de strik, de haarlijn, het jukbeen en de wangen eigenheid gegeven aan de herinnering aan Abraham Kuyper. Ook vind ik het beeld een goede zeggingskracht overbrengen door de houding van het gehele postuur, met handen en actieve uitdrukking van het staan. Het bijschrift over Dr. Kuyper is een goede uitnodiging om de geschiedenis erop na te slaan, over zijn activiteiten en over onze stad Maassluis in de tijd dat hij Minister-president was en veel in de krant zal hebben gestaan. Het kunstwerk drukt, vanuit de uitstraling van een heer, een goed eerbetoon aan hem uit!”

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

,,Mooi beeld van de politicus. Hij staat er mooi en trots bij. Open en toegankelijk met een arm open en uitreikend naar de kijker. Met zijn andere hand heeft hij, net als een echte heer, zijn jas vast. Een parmantige man, klein van stuk dat wel.”

,,Ik vind het beeld van Kuyper een mooi aandenken aan hem en een aanwinst voor Maassluis. Wat je ook vindt van zijn politieke achtergrond, het was en blijft toch een belangrijke staatsman van Nederland waar Maassluis trots op mag zijn.”

,,Typisch, bijna saai bronzen beeld van een belangrijke meneer uit de politiek van vroeger. En hoewel netjes uitgevoerd, kan ik hier niet iets moois of lelijks aan vinden. Historie in beeld, letterlijk dan.”