Energie

Fotograaf: Nel Wilkes

Kunstwerk van de maand: Juli 2024

Jan de Winter

1939

Vlaardingen

Beeldhouwer, glasschilder, tekenaar

Jan volgde tot 1962 de avondopleiding aan de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen in Rotterdam. Overdag was hij werkzaam als glazenier bij een bedrijf in Schiedam, waar hij naar eigen zeggen meer leerde dan aan de academie. Jan had later een atelier in Vlaardingen en is bekend geworden door zijn schilderkunst en glas-in-loodvensters, maar ook als abstract beeldhouwer.

www.maassluis.nl/kunstwerkenkaart

Een voorbeeld van het laatste is het beeld Energie genaamd en staat al sinds 1972 in Maassluis. Het is een metaalplastiek uit koper- en messingplaat. Jan maakte het in opdracht van de gemeente, met de bedoeling dat het geplaatst zou worden bij de nieuwbouw van het gemeentebedrijf aan de Havenstraat, waar voordien de gasfabriek had gestaan. Over het ontwerp schreef Jan aan Burgemeester en Wethouders: ‘In het ontwerp heb ik getracht de functie van een energiebedrijf in de samenleving te symboliseren met een suggestieve vorm die aan een schip doet denken (het schip van onze samenleving). De lange zijden van het plastiek zijn schildachtige vormen, wat hol uitgehamerd, waarop met blokmotieven en horizontale openingen en stroken in reliëf de structuur van een stad met woningen en verkeersaders is gesuggereerd, met in het hart een vlam (energie) zoals in Maassluis het Gemeentelijk energiebedrijf (GEB) ook in het hart van de stad ligt. Het plastiek is aan beide zijden hetzelfde, met kleine variaties. Het is een krachtige vorm die op de binnenplaats van het GEB-kantoor zeker tot zijn recht zou komen.

Dat laatste is toch heel curieus! Het bestuur van de stad liet een kunstwerk maken voor een plek in de stad waar de bevolking het niet zou kunnen zien…

De mogelijkheid om het kunstwerk alsnog zichtbaar te maken voor de bewoners kwam in 2001. Het gebouw van gemeentewerken aan de Havenstraat werd in 2001 gesloopt en het kunstwerk moest worden verplaatst naar elders. Dat gebeurde. Kunnen we het sindsdien allemaal bekijken? Jawel, als het ‘in het oog’ zou staan. Het beeld is groot genoeg, 175 cm hoog en 170 cm breed. Wie het zien wil brengt een bezoek aan het Museum Maassluis aan de Zuiddijk en vraagt of de deur naar de tuin open mag. Want daar staat het.

Nu staat er nog een lege sokkel aan de Haven, recht voor de Havenstraat, vlakbij de plek op die binnenplaats van toen…

15 mei 2024
Jacques Visker, HVM

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

Het kunstwerk Energie, in de binnentuin van het Museum Maassluis deed op mij een beroep om het nader te bestuderen. De vraag die direct bij mij opkwam ‘wat zie ik nu eigenlijk?’ drukt mogelijk meteen het sterkste punt van het kunstwerk uit. Het omhooggerichte, puntige deel geeft het kunstwerk een richting. Het object is niet symmetrisch, waardoor het geenszins statisch oogt. En door het grove reliëf geeft de zon een divers schaduwspel. Je zou kunnen zeggen dat zo de energie van de zon als het ware gevangen wordt. Een sterke kant van het kunstwerk is daarmee dat het uitnodigt om van dichtbij én vanuit meerdere posities te bekijken. De naam van het object komt wat mij betreft goed tot uitdrukking. Het object vind ík niet mooi en ik heb niet ontdekt dat het mij ergens in raakt. Mijn uitnodiging aan anderen is dan om er iets bewonderenswaardigs in te ontdekken.
André Bruijn

Dit mag ik wel, een modern vormgegeven object. Jammer dat het in de tuin van het museum staat en niet bijvoorbeeld in een industriegebied.
Chris Zweers

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

Materiaal gebruik is helemaal top! Ik hou ervan. Maar wat het kunstwerk moet voorstellen is mij een raadsel. Ik vind het afschuwelijk en zeg er verder niets over.
Willy Minderhoud

Dit beeld straalt inderdaad energie uit. Het heeft wat van een ruimteschip. Zo, zoef, gaat het de lucht in. Dat komt door de horizontale lijnen die beweging geven. Vakken symboliseren huizen in Maassluis. De vlammen in het midden zijn prachtig, maar dat zie je pas als je het weet.
Het beeld zou wel in een grote open ruimte mogen staan. Dan straalt het meer energie uit en heb je het idee dat het beeld gaat opstijgen. Dan komt het beter tot zijn recht.
Friedie Kloen

Wat een vreemd object in deze tuin, het lijkt gemaakt van koperplaat?
Ik zie er wel een soort vlam in, heeft dat misschien iets te maken met de titel Energie?
Ik heb het alleen gezien vanachter het hek op de Zuiddijk, dus het zicht erop was beperkt.
Ondanks dat had ik niet de neiging om het op een later tijdstip beter te gaan bekijken, daarvoor heb ik er te weinig mee.
Het is best wel een aardige tuin en of een dergelijk vreemd object in een zo’n monumentale  omgeving tot zijn recht komt vraag ik mij af.
Er staan andere beelden en objecten die beter uitkomen in deze tuin. Overigens niet allemaal, er staat ook nog een knalblauwe soort vogel die de sfeer van het gebouw en tuin mijn inziens ook geen goed doet.
Henk van den Hoek