Bronnen
Bronnen:
Balkonscènes aan het water, Arend van Dam c.s., Compaan uitgevers, 2010, ISBN 978-94-903740-7-5.
Telefonisch interview met Henriette Faas (23-10-2020, in het coronatijdperk).
Informatie uit het archief van de gemeente Maassluis, cluster Stad, team Cultuur.
Informatie van Francken Metaal, Woerden.
https://www.nederlands.nl/nedermap/beschouwingen/beschouwing/127204.html
https://woutervanheiningen.wordpress.com/tag/henriette-faas/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cortenstaal
https://www.esab.nl/france-benelux/nl/education/blog/what-is-the-best-way-to-cut-steel-plate.cfm
Het naamgedicht MAASSLUIS kent twee verschijningsvormen. In 2010 verscheen het in de literaire bundel Balkonscènes aan het water. Maar de meeste mensen kennen het als een 600 meter lang kunstwerk dat sinds 2017 aan de Koning Willem-Alexander Boulevard staat, onderlangs de Santplaet in de wijk Het Balkon. Daar staan negen stalen panelen, 250 cm lang en 150 cm hoog. Rechtsboven in elk paneel is een regel van het gedicht uitgesneden, met onder de eerste letter een streep. De onderstreepte letters – stroomopwaarts gelezen- vormen het woord MAASSLUIS. Bij elk paneel staat een zitbank.
Henriette Faas woont en werkt in Maassluis. Ze schreef vijf dichtbundels. Zij is de eigenaar van uitgeverij ‘De Brouwerij’. Dan zou de verleiding kunnen ontstaan om eigen werk uit te geven met een weinig kritische toets. Dat lijkt Henriette niet overkomen want zij won er nationaal en internationaal meerdere poëzieprijzen mee.
In de vijf gedichten in Balkonscènes geeft zij haar impressie van het Balkon weer. Zij laat zich inspireren door haar zintuigen; voelen, proeven, horen en zien. Ze beschrijft het oude en nieuwe Maassluis, spelend met stijl en typografie.
Nieuwe woonwijken ontstaan niet uit zichzelf, ze worden bedacht. Alle gebouwen, rijstraten, loopbanen, lantaarns en het groen staan aan het eind van de bouw op hun bedachte plaatsen. Architecten en vormgevers zullen hun best hebben gedaan om de wijk een eigen identiteit, een herkenbaar gezicht mee te geven. Maar de eigen sfeer van de wijk, het thuisgevoel, dat komt met de bewoners. Een goed gemeentebestuur zal zijn best doen om de bewoners te helpen die sfeer te creëren. Om hun sociale en culturele geschiedenis te gaan schrijven.
Zo is het in Het Balkon gegaan. Een nieuwe wijk in markante bouwstijl die herinnert aan een eeuw eerder. Op het randje van een drukbevaren waterweg, met recht een ‘balkon’. Toen de bouw begon is een masterplan kunst van start gegaan, ‘De Horizon Dichtbij’. Aan het slot daarvan was een literaire bundel ontstaan, ‘Balkonscènes aan het water’. Elke nieuwe bewoner van Het Balkon krijgt het van de gemeente als welkomstgeschenk. Een boekwerk waarin vijf schrijvers/ dichters uit Maassluis hun gedachten opschreven over balkon/horizon/onzichtbare stad. ‘De verhalen zijn als een steen in de vijver; ze vormen het begin van een gesamtkunstwerk’, schrijven de samenstellers in hun slotwoord. Zij moeten daarbij, dat kán bijna niet anders, de bladzijde voor ogen gehad hebben waarop het naamgedicht MAASSLUIS staat. Henriette Faas heeft het niet alleen geschreven, maar ook op papier vormgegeven (zie boven).
Verschillende gedichten en verhalen uit Balkonscènes zijn door de architecten van de wijk gekozen om als toegepaste kunst het eigen gezicht van de wijk vorm te geven. Het gesamtkunstwerk dus. Het gedicht MAASSLUIS is daar onderdeel van. Het schelpenpad van de Boulevard loopt onderlangs de wijk, die op Deltadijkhoogte ligt. De zijkant van het pad heeft een golvenpatroon zoals tegen de oever klotst achter een schip dat op de rivier vaart. Zo lijkt het alsof de golven van de rivier tegen de dijk kabbelen. De panelen staan elk in zo’n golf. Bij het eerste en het laatste paneel staat een informatieplaquette. Daarop staat het gedicht precies zoals het als typografisch kunstwerk is weergegeven in het boek Balkonscènes aan het water. Het lijkt daar alsof elke letter van de stadsnaam in het water wordt gegooid met golfjes die steeds verder naar buiten kringelen.
Tussen de panelen met de L en de U is vanaf de Santplaet naar de Boulevard een betonnen trap gebouwd (de ‘BALNOK-trap’) met enkele woorden uit het gedicht ROMEO EN JULIA, ook van Henriette Faas uit ‘Balkonscènes’.
De panelen zijn van anderhalve centimeter dik cortenstaal. Dat heeft de speciale eigenschap dat er een dun roestlaagje over ligt maar dat het verder niet wegroest. Het is weerbestendig, verf als beschermlaag is niet nodig. Kunstenaars van monumentale, grote kunst in de buitenruimte werken graag met cortenstaal.
De dichtregels zijn uit het plaatstaal gesneden. Daar bestaan verschillende technieken voor. Hier is gebruik gemaakt van machinaal snijden met een laserbundel.
24 oktober 2020,
Jacques Visker, HVM
