Vitrage

Fotograaf: Nel Wilkes

Kunstwerk van de maand: September 2021

Marieken Verheyen

1954

Valkenswaard

Beeldend kunstenaar

Bronnen

Informatie uit het archief van de gemeente Maassluis, cluster stad, team Cultuur.
www.mariekenverheyen.com
https://mariekenverheyen.info

Het kunstwerk Vitrages is in 1998 gerealiseerd. Op vijf gebouwen met galerijflats aan de Vincent van Goghlaan, Willem Marislaan, Breitnerstraat en Jozef Israëlslaan. De gebouwen werden in 1964 neergezet als vierhoog flats. In 1996 begon een totale renovatie die twee jaar zou duren. Er kwam een extra verdieping op, alle huizen kregen centrale verwarming en er werden nieuwe toegangen gebouwd met liften en door glas omgeven trappenhuizen. Woningstichting Maassluis nodigde kunstenaars uit om in te schrijven op een kunstopdracht. De inzending van Marieken Verheyen werd verkozen. Zij ontwierp op de wanden van de liftschachten vijfhoog reliëfs in de betonelementen, onderling allemaal verschillend. Voor de drie flats die oost-west staan ontwierp Marieken gigantische glasgordijnen op de glazen puien van de trappenhuizen, ook weer onderling verschillend.

Marieken Verheyen volgde haar opleiding aan de Academie voor Kunst en Industrie in Enschede. Haar werk omvat fotografie, grafische kunst en kunst in de openbare ruimte. Ze realiseerde “site specific” projecten in scholen, woonwijken en andere openbare gebouwen.

Ook bij de galerijflats in Sluispolder-Oost zien we haar speciaal-voor-deze-plek manier van ontwerpen. “Een galerij hoort enerzijds bij het eigen huis, anderzijds bij de openbare weg” zegt Marieken. “Op een galerij ontlopen mensen elkaar niet. Binnen zie je iedereen voorbijkomen; op de galerij loop je vlak langs de ramen van je buren, maar je kan ook de wijk overzien. Toen ik er rondliep zag ik hoeveel vitrage er voor de ramen hing en hoe deze van huis tot huis verschilde. Vitrage beschermt tegen ongewenste blikken, maar ontneemt niet het zicht op de buitenwereld. Het biedt de mogelijkheid om het eigen karakter van je woning te tonen. Vitrage heb ik gekozen als uitgangspunt voor de kunstopdracht. Als grens tussen privéruimte en openbare ruimte, is het een symbool voor de relatie tussen het leven binnenshuis en het leven op straat”.

Voor de drie glaspartijen heeft Marieken details van verschillende vitragemotieven uitvergroot. Zowel het omzetten van de motieven naar een tekening als het uitsnijden van het sjabloon werd gedaan met een computer. Vervolgens is dit sjabloon gezandstraald in het glas dat de hele oppervlakte van de wand beslaat. De afbeelding van de vitrage heeft ook zelf de functie van vitrage. Van buitenaf is de gevel ondoorzichtig maar het motief is wel als beeldmerk te herkennen. Vanaf de galerij blijft het zicht onbelemmerd, maar is het motief verdwenen. Door de extreme uitvergroting zie je alleen een abstract lijnenspel. Het licht valt door de ramen naar binnen en geeft steeds veranderende schaduwen op vloeren en wanden.

Ook op alle liftschachten keren vitragemotieven terug. Ze reiken van de begane grond tot aan het dak. Een “valletje”, een smalle strook vitrage, werd rechtstreeks afgegoten tot een mal, die vervolgens door een betonbedrijf werd ingebouwd in een gietvorm, gebruikt voor de fabricage van prefab betonelementen.

27-01-2021
Jacques Visker, HVM

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Ik vind het eigenlijk geen nut hebben.
Gabrila (11 jaar)

-Het lijkt op een klein dakje. Ik vind het schattig.
Amira (13 jaar)

-Als mijn mening hierover niet gevraagd werd zou ik nooit weten dat het een kunstwerk was. Het is interessant alleen ik weet niet wat het inhoudt.
Warda (15 jaar)

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Dit is een mooi voorbeeld hoe saaie, grijze betonblokken opgesierd kunnen worden. Het geeft het gebouw een unieke herkenning. Gelukkig zijn er meer van dit soort kunstwerken in Maassluis. Misschien dat niet iedereen het zo zal opvatten.
Chris Zweers

-Het kunstwerk “Vitrages” als onderdeel van de glasgevel is een prachtige keuze. Aanvankelijk valt het niet echt op. Maar, als je oog er eenmaal op is gevallen dan valt er diversiteit te zien. Het is letterlijk geen kunst óp de gevel, maar kunst ín de gevel. Je móet er niet naar kijken, maar het mág. Echt een goed artistiek idee, dat ik ook aantrekkelijk vind omdat het een mooie uitvoering betreft.
André Bruijn

-Erg leuke kunst. Ik denk dat de achterliggende gedachte is van het oude karakter van de flats. Vroeger had iedereen vitrages hangen en ik denk dat juist dat de inspiratie was (?).

De functie is denk ik het opleuken van het gehele trappenhuis. Ik hou hier wel van. Het geeft mij dus de verbeelding van vroeger. Ook erg leuk dat al deze flats met zo’n trappenhuis het hebben.
Edwin Sonneveld

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

Deze bijzonder grote werken waren mij nooit opgevallen.

Bij het voorbijrijden dacht ik altijd aan craquelé glas.

Goed van dichtbij gezien eigenlijk héél mooi en bijzonder, net gehaakt werk uit de zeventiger jaren.
Willy Minderhoud

Een heel mooi beeld in het glas, trappenhuisgedeelte van een flat.

Het lijkt zo simpel tot zo’n “glasgordijn” te komen, maar daarom zo bijzonder. De flat is meteen ook niet saai meer. Elke keer als ik er langskom wordt mijn oog ernaartoe getrokken. Het verhaal versterkt het beeld, maar ook zonder het verhaal is het een mooie toevoeging aan een (saai en niet zo mooi) flatgebouw.
Friedie Kloen

Het eerste waar ik aan denk bij het woord vitrage is een soort gordijn dat vooral in het recente verleden heel populair was.

Je zag ze overal voor de ramen, deze dunne witte doorschijnende gordijnen bedoeld als decoratie en om het zonlicht dempen.

Hier hebben we het over een kunstwerk genaamd Vitrages van de kunstenaar M. Verheyen.

Deze kunstenaar heeft met haar werk kans gezien de wat saaie galerijflats aan de Vincent van Goghlaan, Willem Marislaan, Breitnerstraat en de Josef Israëlslaan een chique uitstraling te geven.

Het is gerealiseerd door een deel van de gevel van boven tot beneden te voorzien van glaspanelen,

In deze glaspanelen is een patroon geëtst waardoor het geheel op een vitragegordijn lijkt.

Van enige afstand gezien ziet dit er bijzonder fraai uit en geeft het de flats iets bijzonders.

Wat een goed idee, en wat knap gedaan.
Henk v d Hoek